Przody urządzeń

Wykonywanie przodów i tyłów do urządzeń było zawsze dla mnie zmorą. W końcu każdy chciałby aby wykonany przez niego układ elektroniczny trafił do estetycznej obudowy z ładnym i czytelnym przodem. Tworząc moje panele z lepszym lub gorszym skutkiem któregoś dnia już dokładnie nie pamiętam czy przeczytałem czy usłyszałem o ciekawej metodzie. Otóż w skrócie. Przygotowujemy projekt przodu (lub tyłu) w dowolnym programie w skali 1:1. W projekcie uwzględniamy oczywiście wszystkie otwory na przyciski, diody świecące, potencjometry, wyświetlacze itd. Tak przygotowany projekt przodu drukujemy na dowolnej drukarce. Oczywiście jeśli jest w kolorze lepiej wydrukować go na drukarce kolorowej. Następnie laminujemy go, odcinamy zbędne fragmenty, wycinamy otwory na wystające elementy i na koniec mocujemy do przodu (tyłu) obudowy. Gdyby nie to, że diabeł tkwi w szczegółach na tym można by było zakończyć. Otóż wykonałem tą metodą kilkadziesiąt przodów i zebrałem sporo doświadczeń praktycznych, które chciałbym przedstawić w tym poradniku likwidując kilka z tych "diabelskich szczegółów". A więc zaczynamy.

Na początek skompletujmy podręczny warsztat do wykonywania naszych przodów. Na zdjęciach poniżej przedstawiłem to, co bedzie nam potrzebne. Przede wszystkim laminarka. Przykładowy model znajduje się na pierwszym zdjęciu. Oczywiście możemy z niej zrezygnować i samo laminowanie wykonać w zakładzie usługowym, ale w praktyce po wykonaniu kilku przodów koszt laminarki się zwraca. Widoczny model jest oczywiście bardzo prostym urządzeniem, ale do warunków domowych świetnie się nadaje. Została ona zakupiona na allegro za około 50zł. Na drugim zdjęciu znajduje się specjalna folia do laminowania. Tutaj oczywiście również możemy skorzystać z punktu usługowego. Jeśli jednak zdecydujemy się na zakup musimy zastanowić się jakiej wielkości będziemy wykonywać przody. Z praktyki, wiem że bardzo rzadko wielkość przodu przekroczy format A5 więc i taką folię należy zakupić. Osobiście kupiłem folię A4 i niestety zawsze muszę jej duży kawałek odciąć i wyrzucić. Teraz co do grubości folii. Dostępne są różne i należy się zastanowić jaką wybrać. Oczywiście grubość wpływa na sztywność przodu. Optymalna według mnie to folia o grubości 100 mikronów, ponieważ jeśli potrzebujemy sztywniejszej to laminujemy wkładając standardowo kartkę papieru pomiędzy dwie folie a jeśli potrzebujemy nieco cieńszą robimy troszkę inaczej. Otóż wkładamy pomiędzy dwie folie dwie kartki i laminujemy. Po zalaminowaniu kartki bardzo ładnie się oddzielą od siebie i zbędne elementy odcinamy a nam pozostaje jednostronnie zalaminowana kartka papieru. Na kolejnym trzecim zdjęciu znajdują się pomocnicze narzędzia niezbędne do wykonania otworów w najróżniejszym wymiarze i kształcie. Tak więc przydadzą się nam wycinaki (przebijaki) o różnych średnicach do mniejszych otworów oraz mały młoteczek do uderzania. Musimy pamiętać o tym, aby przebijać otwory na twardym podłożu na przykład na pokazanej na fotografii płycie pilśniowej. Próba przebijania na miekkim podłożu może się skończyć poszarpaniem brzegów otworu lub wręcz rozdaciem oraz może wystąpić zjawisko "leja", czyli jakby zaginania się krawędzi do środka. Do wykonywania otworów prostokątnych przyda nam się uniwersalny nożyk z wymiennymi wkładami. Do większych otworów o nietypowych kształtach używam miniaturowych nożyczek do skórek które są bardzo ostre i mają malutkie ostrza docierające do najdrobniejszych szczegółów. Ostatnie zdjęcie przedstawia kartkę papieru kredowego, która nam się przyda w szczególnych okolicznościach, ale o tym później oraz nasz zaprojektowany i wydrukowany projekt przodu (i/lub tyłu). Jeśli mamy wszystko przygotowane możemy przystąpić do kolejnego etapu.

Wykonywanie przodu musimy rozpocząć oczywiście od jego zaprojektowania. Najlepszym programem według mnie do tego typu prac jest dowolny obiektowy edytor graficzny. Przykładami takich programów są Visio lub Corel Draw. Osobiście używam tego pierwszego. Oczywiście nie jest to konieczne w końcu możemy wykonać projekt w dowolnym programie do edycji grafiki. Za edytorem obiektowym przemawia przede wszystkim wygoda tworzenia, poprawiania, budowania podręcznych bibliotek elementów itd. Jest to temat na dłuższą dyskusję a i tak pewnie każdy ma swój ulubiony program. To co najważniejsze to stworzenie projektu w skali 1:1. Projektowanie kończymy oczywiście wydrukiem projektu na drukarce. W przypadku gdy korzystamy grzecznościowo u kogoś z drukarki proponuje zrobić dwie kopie tak na wszelki wypadek. Na zakończenie etapu projektowania na rysunkach poniżej prezentuje kilka przykładowych projektów.

Kolejnym etapem jest wykonanie odpowiednich otworów oraz zalaminowanie. Kolejność tych czynności może być odwrotna w zależności od efektu, który chcemy osiągnąć. Przykładowo jeśli na przodzie urządzenia będą znajdować się elementy wystające, takie jak na przykład: ośki potencjometrów, włączniki, wystające diody świecące itd. to oczywiście w pierwszej kolejności laminujemy a następnie wycinamy otwory. Możemy zaprojektować przód również w inny sposób. Zarówno diody świecące jak i włączniki umieścić równo z przodem montażowym, następnie wyciąć w papierowym projekcie przodu otwory przed laminowaniem i dopiero po tej czynności zalaminować. Osiągniemy w ten sposób ciekawszy efekt, większą estetykę i bardziej profesjonalny wygląd przodu. Zarówno w pierwszym jak i drugim przypadku pamiętajmy o uwagach dotyczących wycinania, o których pisałem wcześniej. Natomiast mam trochę dodatkowych uwag dotyczących drugiego przypadku. Po pierwsze, jeśli chcemy umieścić przyciski pod przodem powinniśmy na przodzie umieścić jakieś oznaczenie, aby podczas użytkowania wiedzieć gdzie nacisnąć. Po drugie, po zalaminowaniu przód jest dosyć sztywny i jeśli chcemy używać schowanych za nim przycisków powinniśmy zalaminować jednostronnie. Pisałem o tym wcześniej. I po trzecie, jeśli chcemy umieścić diody świecące lub wyświetlacze również schowane pod przodem powinniśmy laminować z użyciem papieru kredowego. Wyjaśnię to w kilku krokach. Mamy więc już przygotowany nasz przód z wyciętym okienkiem na wyświetlacz oraz z wyciętymi otworami na diody świecące. Wkładamy go pomiędzy dwie folie do laminowania (każda folia składa się z przodu i tyłu połączonych na dole). W środek folii zaraz za przodem wkładamy kartkę papieru kredowego ponieważ chcemy zalaminować tylko z jednej strony. W przypadku gdybyśmy użyli zamiast papieru kredowego zwykły papier, drobny pył z niego podczas laminowania poprzyklejałby się poprzez nasze wycięte okienko do przedniej folii od środka matowiąc ją. A w końcu chcemy uzyskać ładne, przezroczyste okienko. Wszystkie opisane powyżej możliwości i opcję ilustrują zdjęcia poniżej.

Na zakończenie poradnika kilka przykładów przodów wykonanych tą techniką. Jak widać możliwości są nieograniczone i wszystko zależy tylko od naszej wyobraźni.

Rafał Szulc